خلاصه کتاب برنامه درسی پنهان ( نویسنده مجتبی دهدار )

خلاصه کتاب برنامه درسی پنهان اثر مجتبی دهدار به بررسی عمیق و جامع یکی از تأثیرگذارترین ابعاد نظام آموزشی می پردازد: آن بخش از آموزش که خارج از چارچوب های رسمی و آشکار، بر شکل گیری شخصیت، نگرش ها و توانایی های دانش آموزان اثر می گذارد. این کتاب ارزشمند، به قلم مجتبی دهدار، ارتباط پیچیده و حیاتی میان این نوع برنامه درسی و پرورش خلاقیت در محیط های آموزشی را روشن می سازد و به متخصصان تعلیم و تربیت دیدگاهی نو ارائه می دهد.

در دنیای پویای امروز، آموزش و پرورش بیش از هر زمان دیگری نیازمند درک ابعاد پنهان و آشکار تأثیرگذار بر فرآیند یادگیری است. کتاب «برنامه درسی پنهان» نه تنها به تعریف و تبیین این مفهوم کلیدی می پردازد، بلکه با زبانی شیوا و تخصصی، چگونگی تأثیر آن بر پرورش استعدادهای نهفته، به ویژه خلاقیت، را مورد کاوش قرار می دهد. این اثر، راهنمایی جامع برای درک این نیروهای نامرئی در مدرسه و دانشگاهی است که می توانند مسیر رشد و توسعه فردی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهند. با مطالعه این خلاصه، خواننده به درکی عمیق از اهمیت و جایگاه برنامه درسی پنهان در ساختار آموزشی دست خواهد یافت و با دیدگاهی نوین به چالش ها و فرصت های موجود در این عرصه خواهد نگریست.

معرفی کتاب برنامه درسی پنهان

کتاب «برنامه درسی پنهان» اثری ارزشمند از مجتبی دهدار است که به تحلیل و بررسی رابطه میان برنامه درسی پنهان و ابعاد گوناگون آن با مقوله خلاقیت در میان دانش آموزان می پردازد. این اثر در حوزه علوم تربیتی و مهارت های تدریس جای می گیرد و تلاش می کند تا به یکی از مهم ترین دغدغه های نظام تعلیم و تربیت امروز، یعنی پرورش انسان های خلاق، پاسخ دهد. کتاب با ارائه تعاریف و مفاهیم بنیادین، خواننده را با ساختارهای زیربنایی آموزش و پرورش آشنا ساخته و سپس به سراغ جنبه های کمتر دیده شده اما بسیار تأثیرگذار می رود.

نویسنده در این کتاب، خلاقیت را به عنوان یکی از شگفت انگیزترین و حیاتی ترین ویژگی های انسانی معرفی می کند که نقش کلیدی در حل مسائل و پیشرفت جامعه دارد. او بر این باور است که برنامه درسی پنهان، که شامل عواملی خارج از برنامه رسمی اما مؤثر بر فکر، عواطف و رفتار فراگیر است، می تواند نقش بسزایی در تقویت یا تضعیف خلاقیت ایفا کند. این عوامل شامل ساختار سازمانی مدرسه، جو اجتماعی مدرسه و تعامل معلم و دانش آموز هستند که هر یک به تفصیل مورد بحث قرار می گیرند. درک این عوامل برای هر معلم، مدیر و والدینی که به دنبال پرورش نسلی توانمند و نوآور هستند، ضروری است.

فهرست مطالب کتاب

کتاب «برنامه درسی پنهان» با ساختاری منطقی و فصل بندی دقیق، مباحث خود را گام به گام پیش می برد تا خواننده به درکی جامع از مفهوم برنامه درسی پنهان و ابعاد آن دست یابد. این کتاب با مقدمه ای آغاز می شود که ضرورت پرداختن به این موضوع را تبیین می کند. فصل اول به تعریف و تبیین کلی مفهوم برنامه درسی اختصاص دارد و در فصل دوم، عناصر بنیادین برنامه درسی از جمله هدف ها (کلی، جزئی، رفتاری)، راهبردهای یادهی-یادگیری، وسایل آموزشی، محتوا و ارزشیابی به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرند. این بخش ها، پایه های نظری لازم برای درک مباحث بعدی را فراهم می آورند.

فصل سوم به انواع برنامه های درسی در مدارس می پردازد و به تفکیک برنامه درسی قصد شده، برنامه درسی پنهان (ضمنی) و برنامه درسی پوچ را معرفی می کند. فصل چهارم و پنجم به طور خاص به مفهوم و تعریف برنامه درسی پنهان می پردازند و زوایای مختلف این پدیده را روشن می سازند. اهمیت و ضرورت توجه به برنامه درسی پنهان در فصل ششم و ویژگی ها و رویکردهای آن در فصل هفتم مورد بحث قرار می گیرد. این فصول، عمق و گستردگی تأثیرات برنامه درسی پنهان را آشکار می سازند.

در ادامه، فصل هشتم به عوامل مؤثر در شکل گیری برنامه درسی پنهان می پردازد که شامل قوانین و مقررات مدرسه، روابط بین فردی، ارتباط متقابل معلم و دانش آموز، رابطه تدریس با برنامه درسی پنهان و تأثیر آن بر تجربه های یادگیری شاگردان و ارتباط فناوری آموزشی با آن است. این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا راهکارهایی عملی برای مدیریت این عوامل ارائه می دهد. فصل نهم و دهم دوباره به انواع برنامه درسی، به ویژه برنامه درسی پنهان (مستتر)، رسمی، صریح و عقیم می پردازند.

فصل یازدهم به ابعاد گوناگون برنامه درسی پنهان شامل جو اجتماعی مدرسه، تعامل معلم و دانش آموز، رابطه تدریس با برنامه درسی پنهان، ارتباط متقابل اعضای هیئت علمی و دانشجویان، روابط بین فردی دانشجویان با کارکنان و با یکدیگر، نقش معلمان در ایجاد برنامه درسی پنهان، ارتباط فناوری آموزشی با آن و اهمیت آن برای مربیان می پردازد. در نهایت، فصل دوازدهم به پیشینه تحقیقات مرتبط در داخل و خارج از کشور اختصاص دارد که به اعتبار علمی و کاربردی کتاب می افزاید. جمع بندی و فهرست منابع، پایان بخش این اثر جامع است.

مشخصات کتاب الکترونیک

کتاب «برنامه درسی پنهان» اثر مجتبی دهدار، توسط نشر هنر و علوم دانشگاهی در سال ۱۳۹۷ منتشر شده است. این اثر در قالب الکترونیک با فرمت EPUB در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است. تعداد صفحات این نسخه ۷۶ صفحه است که با توجه به عمق مفهوم مورد بررسی، نشان دهنده فشردگی و ایجاز در بیان مطالب است. شابک این کتاب ۹۷۸-۶۰۰-۹۸۲۸۷-۷-۷ می باشد و در دسته بندی کتاب های مهارت های تدریس قرار می گیرد. دسترسی به نسخه الکترونیک این اثر، مطالعه آن را برای طیف وسیعی از مخاطبان، از جمله دانشجویان، معلمان، پژوهشگران و عموم علاقه مندان به حوزه تعلیم و تربیت، تسهیل کرده است.

نقد بررسی و نظرات کتاب برنامه درسی پنهان

کتاب «برنامه درسی پنهان» از مجتبی دهدار، یک اثر روشنگر در حوزه تعلیم و تربیت است که به خوبی نشان می دهد چگونه عوامل غیررسمی در مدرسه و دانشگاهی، تأثیری عمیق تر از برنامه های درسی رسمی بر یادگیری و شخصیت دانش آموزان دارند. این کتاب با تمرکز بر رابطه میان برنامه درسی پنهان و پرورش خلاقیت، نگاهی تازه به ابعاد ناپیدای آموزش ارائه می دهد. نویسنده با زبانی تخصصی اما قابل فهم، به تحلیل این پدیده می پردازد و نشان می دهد که چگونه عوامل مؤثر متعددی نظیر ساختار سازمانی مدرسه، جو اجتماعی مدرسه، و تعامل معلم و دانش آموز، در شکل گیری این برنامه نقش دارند.

یکی از نقاط قوت کتاب، تأکید بر نقش حیاتی خلاقیت به عنوان یک مهارت قابل پرورش است. دهدار با ارجاع به نظریات برجسته ای چون (گیلفورد)، خلاقیت را با تفکر واگرا مترادف می داند و آن را در مقابل تفکر همگرا قرار می دهد. این تمایز، درک عمیق تری از چگونگی پرورش رویکردهای نوآورانه در ذهن دانش آموزان فراهم می آورد. کتاب به وضوح بیان می کند که عدم توجه به برنامه درسی پنهان و آثار منفی آن، می تواند مانع از تحقق اهداف تربیتی والای آموزش و پرورش شود.

«برنامه ی درسی پنهان در حد معنی داری تعیین کننده آن چیزی است که مبنای احساس ارزش و عزت نفس شرکت کنندگان است و همین برنامه ی درسی پنهان است که بیش از برنامه ی درسی رسمی در سازگاری استادان و شاگردان تأثیر دارد.»

این اثر به تفصیل به بررسی تأثیرات مثبت و منفی برنامه درسی پنهان بر دانش آموزان می پردازد. از جمله آثار منفی می توان به کاهش اعتماد به نفس، ناسازگاری و بی علاقگی به مدرسه اشاره کرد، در حالی که آگاهی و مدیریت صحیح این برنامه می تواند به افزایش توانایی و اعتماد به نفس و موفقیت تحصیلی منجر شود. کتاب به خوبی نشان می دهد که روابط بین فردی میان معلمان و دانش آموزان، و همچنین قوانین انضباطی، چگونه می توانند به طور ناخودآگاه، نگرش ها و رفتارهای فراگیران را شکل دهند. این تحلیل ها، دیدگاه های عملی و ارزشمندی برای بهبود محیط یادگیری ارائه می دهند.

پژوهش های متعددی که در این کتاب به آن ها اشاره شده، حاکی از آن است که خلاقیت قابل آموزش و پرورش است و برنامه درسی پنهان یکی از عوامل مؤثر در این فرآیند به شمار می رود. تأکید بر هنجارهای اجتماعی و زمینه های ساختاری محیط تربیتی، مانند نحوه برخورد معلمان با دانش آموزان خاطی، نشان دهنده عمق نگاه نویسنده به جزئیات تأثیرگذار است. در مجموع، این کتاب منبعی غنی برای هر کسی است که به دنبال درک کامل تر فرآیندهای یادگیری در محیط های آموزشی و پرورش نسلی خلاق و توانمند است.

راهنمای مطالعه کتاب برنامه درسی پنهان

برای بهره برداری حداکثری از کتاب «برنامه درسی پنهان» اثر مجتبی دهدار، توصیه می شود خوانندگان با دقت به تعاریف و مفاهیم بنیادی ارائه شده در فصول ابتدایی توجه کنند. درک صحیح مفهوم «برنامه درسی پنهان» و تمایز آن از برنامه درسی رسمی، کلید فهم مطالب بعدی است. نویسنده به خوبی تفاوت میان تفکر واگرا و تفکر همگرا را در بستر خلاقیت تبیین می کند؛ تمرکز بر این بخش ها می تواند به تقویت دیدگاه های نوآورانه در خواننده کمک کند. این کتاب نه تنها برای دانشجویان و پژوهشگران علوم تربیتی، بلکه برای معلمان، مدیران مدرسه و حتی والدین نیز بسیار مفید است.

هنگام مطالعه، به عوامل مؤثر در شکل گیری برنامه درسی پنهان، مانند جو اجتماعی مدرسه، ساختار سازمانی مدرسه و روابط بین فردی دقت کنید. کتاب مثال های ملموسی از تأثیرات مثبت و منفی این عوامل بر دانش آموزان ارائه می دهد که می تواند به شما در شناسایی و مدیریت بهتر این ابعاد در محیط های آموزشی کمک کند. به بخش های مربوط به پژوهش های انجام شده در این زمینه توجه ویژه داشته باشید، زیرا این پژوهش ها اعتبار علمی مطالب را تقویت کرده و راهنمایی برای تحقیقات آتی ارائه می دهند.

یادگیری از این کتاب صرفاً به کسب اطلاعات محدود نمی شود، بلکه به توسعه دیدگاه های عملی برای بهبود فرآیند تعلیم و تربیت نیز می پردازد. سعی کنید هر بخش را با نقد و تحلیل شخصی مطالعه کنید و ارتباط آن را با تجربیات خود در محیط های آموزشی بیابید. این رویکرد فعالانه به شما کمک می کند تا نه تنها مفاهیم را درک کنید، بلکه بتوانید آن ها را در موقعیت های واقعی به کار بگیرید و به پرورش خلاقیت و ارتقاء اهداف تربیتی کمک شایانی نمایید.

دیگر کتاب های مجتبی دهدار

مجتبی دهدار، به عنوان یک پژوهشگر و نویسنده فعال در حوزه علوم تربیتی و آموزش و پرورش، علاوه بر کتاب «برنامه درسی پنهان»، آثار دیگری نیز در این زمینه به رشته تحریر درآورده است. تمرکز او بر ابعاد مختلف یادگیری، روش های تدریس و نقش عوامل محیطی در مدرسه، از ویژگی های بارز نوشته های اوست. از جمله آثار دیگر این نویسنده می توان به «روش های نوین تدریس و کاربرد آن در کلاس درس»، که به ارائه راهکارهای عملی برای معلمان می پردازد، و «نقش جو اجتماعی مدرسه در پرورش مهارت های زندگی دانش آموزان» اشاره کرد. این آثار نیز مانند «برنامه درسی پنهان»، با هدف ارتقاء کیفیت تعلیم و تربیت و تربیت نسلی توانمند و خلاق نوشته شده اند.

دهدار در نوشته های خود همواره بر اهمیت درک عمیق فرآیندهای آموزشی و تأثیرات پنهان آن بر دانش آموزان تأکید دارد. کتاب های او اغلب به بررسی چالش های موجود در آموزش و پرورش و ارائه راهکارهای مبتنی بر پژوهش های علمی می پردازند. این آثار برای دانشجویان رشته های مرتبط، معلمان، مدیران و هر فردی که به دنبال افزایش دانش و مهارت خود در زمینه تعلیم و تربیت است، منابعی ارزشمند محسوب می شوند و به درک کامل تر عوامل مؤثر بر اهداف تربیتی کمک می کنند.

کتاب های مرتبط

در حوزه تعلیم و تربیت و به ویژه مفهوم برنامه درسی پنهان، خلاقیت و نقش معلمان در یادگیری دانش آموزان، کتاب های متعددی وجود دارند که می توانند مکمل و بسط دهنده مطالب مطرح شده در اثر مجتبی دهدار باشند. این کتاب ها از زوایای مختلف به عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش، روابط بین فردی در مدرسه و توسعه مهارت های تربیتی می پردازند و برای علاقه مندان به این حوزه، مطالعاتی عمیق و کاربردی را فراهم می آورند.

کتاب رابطه برنامه درسی پنهان با تربیت شهروندی و عملکرد تحصیلی

این کتاب به تفصیل به بررسی چگونگی تأثیر برنامه درسی پنهان بر ابعاد مهمی چون تربیت شهروندی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان می پردازد. این اثر می تواند تکمیل کننده دیدگاه های مجتبی دهدار باشد، زیرا نشان می دهد که چگونه ارزش ها، هنجارها و انتظارات غیررسمی مدرسه می توانند بر حس مسئولیت پذیری اجتماعی و دستاوردهای تحصیلی فراگیران تأثیر بگذارند. مطالعه این کتاب برای درک گسترده تر پیامدهای برنامه درسی پنهان و نقش آن در اهداف تربیتی بلندمدت، ضروری است.

کتاب هنر معلمی ۱۲۰ راهکار مهم در تدریس و کلاس داری

این کتاب راهکارهای عملی و کاربردی را برای معلمان در زمینه تدریس مؤثر و مدیریت بهینه کلاس درس ارائه می دهد. با توجه به اینکه تعامل معلم و دانش آموز یکی از عوامل مؤثر اصلی در شکل گیری برنامه درسی پنهان است، مطالعه این اثر می تواند به معلمان کمک کند تا با آگاهی بیشتری به نقش خود در ایجاد یک جو اجتماعی مدرسه مثبت و تأثیرگذار بر خلاقیت دانش آموزان بپردازند و مهارت های یادگیری آنان را تقویت کنند.

کتاب روش های تدریس براساس رویکرد رفتارگرایی شناخت گرایی و ساختارگرایی با تاکید بر نمونه ها

این کتاب به بررسی رویکردهای مختلف در روش های تدریس می پردازد و با ارائه نمونه های عملی، به معلمان کمک می کند تا استراتژی های آموزشی خود را تنوع بخشند. درک این رویکردها برای هر معلمی که به دنبال ایجاد یک محیط یادگیری پویا و تأثیرگذار است، حیاتی است. این اثر به طور غیرمستقیم بر برنامه درسی پنهان تأثیر می گذارد، زیرا انتخاب روش های تدریس، بر جو اجتماعی مدرسه و روابط بین فردی در کلاس اثرگذار است.

کتاب معلمان برتر چه کارهایی را به طور متفاوت انجام می دهند

این کتاب به تحلیل ویژگی ها و عملکرد معلمان موفق می پردازد و نشان می دهد که چه عواملی آن ها را از دیگران متمایز می کند. با توجه به نقش محوری معلمان در شکل گیری برنامه درسی پنهان و تأثیرگذاری بر خلاقیت و یادگیری دانش آموزان، مطالعه این اثر می تواند الهام بخش و راهنمای عملی برای معلمان باشد تا با اتخاذ رویکردهای نوین، به اهداف تربیتی خود دست یابند و جو اجتماعی مدرسه را بهبود بخشند.

کتاب سواد اخلاقی معلمان

این کتاب بر اهمیت سواد اخلاقی در میان معلمان تأکید دارد و به بررسی نقش ارزش ها و اصول اخلاقی در حرفه معلمی می پردازد. رفتار اخلاقی معلمان به طور مستقیم بر جو اجتماعی مدرسه و روابط بین فردی حاکم بر آن تأثیر می گذارد و بخش مهمی از برنامه درسی پنهان را تشکیل می دهد. مطالعه این اثر به معلمان کمک می کند تا با درک عمیق تر از مسئولیت های اخلاقی خود، محیط یادگیری سالم تر و مؤثرتری را برای دانش آموزان فراهم آورند.

کتاب معلم ژاپنی به مثابه رهبر

این کتاب به بررسی جایگاه و نقش معلمان در نظام آموزشی ژاپن می پردازد و آن ها را به عنوان رهبران آموزشی معرفی می کند. رویکرد رهبری در مدرسه می تواند به طور چشمگیری بر ساختار سازمانی مدرسه، جو اجتماعی مدرسه و در نتیجه بر برنامه درسی پنهان تأثیر بگذارد. این اثر می تواند دیدگاه های جدیدی را در خصوص نقش معلمان در پرورش خلاقیت و اهداف تربیتی در میان دانش آموزان ارائه دهد و به توسعه مهارت های رهبری در حرفه معلمی کمک کند.

کتاب مشاوره با دانش آموزان در مدارس مهارت ها و کاربردها برای معلمان

این کتاب به معلمان مهارت ها و فنون لازم برای مشاوره مؤثر با دانش آموزان را آموزش می دهد. با توجه به اینکه روابط بین فردی و تعامل معلم و دانش آموز از عوامل مؤثر اصلی در برنامه درسی پنهان هستند، این اثر می تواند به معلمان کمک کند تا با درک بهتر نیازهای روانی و عاطفی دانش آموزان، محیط یادگیری حمایتی تری را فراهم آورند که به پرورش خلاقیت و افزایش اهداف تربیتی در مدرسه کمک شایانی می کند.

کتاب چالش ها و راهبردهای یادگیری معلمان و دانش آموزان در مدارس ابتدایی

این کتاب به بررسی چالش های رایج در فرآیند یادگیری هم برای معلمان و هم برای دانش آموزان در مقطع ابتدایی می پردازد و راهبردهای عملی برای غلبه بر آن ها ارائه می دهد. با توجه به اینکه برنامه درسی پنهان می تواند بر چالش های یادگیری تأثیر بگذارد، مطالعه این اثر به معلمان کمک می کند تا با درک بهتر این چالش ها و با استفاده از راهبردهای مناسب، محیط یادگیری را بهبود بخشند و به پرورش خلاقیت و تحقق اهداف تربیتی در آموزش و پرورش کمک کنند.

سوالات متداول

موضوع اصلی کتاب برنامه درسی پنهان چیست؟

موضوع اصلی این کتاب بررسی رابطه میان برنامه درسی پنهان و ابعاد آن با پرورش خلاقیت در دانش آموزان است. این اثر نشان می دهد چگونه عوامل غیررسمی در مدرسه بر فکر، عواطف و رفتار فراگیران تأثیر می گذارند و به اهداف تربیتی کمک می کنند.

برنامه درسی پنهان چیست؟

برنامه درسی پنهان به یادگیری ها و تجاربی اطلاق می شود که بخشی از برنامه درسی رسمی نیستند، اما به طور ناخودآگاه و از طریق جو اجتماعی مدرسه، ساختار سازمانی مدرسه و روابط بین فردی بر یادگیری و شخصیت دانش آموزان تأثیر می گذارند.

مجتبی دهدار نویسنده کتاب برنامه درسی پنهان کیست؟

مجتبی دهدار نویسنده کتاب «برنامه درسی پنهان»، پژوهشگر و متخصص در حوزه علوم تربیتی و آموزش و پرورش است. او با تمرکز بر ابعاد مختلف یادگیری و نقش معلمان در این فرآیند، آثار ارزشمندی را به جامعه دانشگاهی و آموزشی ارائه داده است.

چگونه می توان کتاب برنامه درسی پنهان را دانلود کرد؟

کتاب «برنامه درسی پنهان» در قالب الکترونیک (EPUB) در دسترس است. برای دانلود قانونی این کتاب و دسترسی به هزاران کتاب الکترونیک دیگر، می توانید از طریق پلتفرم های قانونی نشر الکترونیک مانند اپلیکیشن کتابراه اقدام کنید.

کتاب برنامه درسی پنهان چه مفاهیم کلیدی را آموزش می دهد؟

این کتاب مفهوم برنامه درسی پنهان، عوامل مؤثر بر آن (مانند جو اجتماعی مدرسه و تعامل معلم و دانش آموز)، رابطه آن با خلاقیت (شامل تفکر واگرا و تفکر همگرا)، و تأثیر آن بر یادگیری و اهداف تربیتی دانش آموزان را آموزش می دهد.