بستر امضای دیجیتال پزشکان فراهم است، بیمه‌ها اجرا نمی‌کنند

کوبار گزارش می‌دهد

به گزارش کوبار، سه سال پس از اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک، هنوز امضای دیجیتال پزشکان در پای این نسخه‌ها اجرایی نشده است.

عدم اجرای امضای دیجیتال در حالی است که به گفته یک مقام سازمان نظام پزشکی تمامی بستر‌های و سازوکار‌های آن در این سازمان فراهم شده است.

عبدالکریم مباشر جنت در گفت‌و‌گو با کوبار، با اشاره به آماده بودن استفاده از امضای دیجیتال اظهار کرد: سازمان نظام پزشکی زیرساخت‌های لازم برای صدور امضای دیجیتال پزشکان را فراهم کرده و این زیرساخت‌ها در بستر‌های مختلف، از جمله کارت هوشمند و گوشی‌های همراه قابل دسترسی است. اینکه چرا هنوز این فناوری در نظام سلامت الکترونیکی کشور به طور کامل مورد استفاده قرار نگرفته است؟ پرسش مهمی است. سازمان نظام پزشکی مسئولیت صدور و مدیریت سازوکار امضای دیجیتال پزشکان را بر عهده دار و باید این امضا‌ها در سامانه‌های مرتبط پیاده‌سازی شوند تا پزشکان بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.

وی یادآور شد: سامانه‌های بیمه‌ای مانند تامین اجتماعی و بیمه سلامت باید از مکانیزم امضای دیجیتال استفاده کنند تا خدمات پزشکی را به صورت امن و معتبر ارائه دهند. متأسفانه، عدم ابلاغ الزامات قانونی به این سامانه‌ها باعث شده است که پیاده‌سازی امضای دیجیتال با مشکلاتی مواجه شود.

مزایای امضای دیجیتال

به گزارش کوبار، نسخه نویسی الکترونیک اگرچه در دی‌ماه سال ۱۴۰۰ اجرایی شد، اما از سال ۱۳۹۵ و به صورت محدود از سوی سازمان تأمین اجتماعی برای پزشکان و مراکز تابعه و وابسته خود آغاز به کار کرد. این طرح اهداف متفاوتی مانند دقت در تجویز و صدور نسخه، کاهش خطا‌های پزشکی و همچنین جلوگیری از سوءاستفاده از تجویز برخی از دارو‌ها و همچنین مقابله با قاچاق دارو داشت.

با وجود این اهداف در روز‌های گذشته سعید مهرزادی ازمقامات سازمان غذا و دارو با اشاره به سوءاستفاده از نسخه نویسی الکترونیک از در دستور قرارگرفتن امضای دیجیتال خبر داد چرا که به گفته وی این امضا با اعتبارسنجی دقیق هویت پزشکان راه را بر هر سوءاستفاده احتمالی می‌بندد.

مباشر جنت هم با بیان اینکه استفاده از مکانیزم و سازوکار امضای دیجیتال نه تنها مزایای فراوانی دارد بلکه می‌تواند از سوءاستفاده‌های احتمالی نیز جلوگیری کند. بنابراین، برای آنکه جامعه پزشکی بتواند به‌طور مؤثر از این فناوری بهره‌برداری کند، نیازمند همکاری نزدیک تمامی ارگان‌ها و ابلاغ الزامات قانونی آن است.

مباشر جنت ادامه داد: در جهان امروز که فناوری به ابزاری کلیدی در عرصه‌های مختلف تبدیل شده است، احراز هویت و اصالت افرادی که خدمات پزشکی را ارائه می‌دهند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند. برهمین اساس آنچه به عنوان امضای دیجیتال شناخته می‌شود، به عنوان یک ابزار مؤثر برای احراز هویت در سامانه‌های مختلف عمل می‌کند. این امضا نه تنها هویت فرد را تأیید می‌کند، بلکه به ما اطمینان می‌دهد که این نسخه به‌راستی از سوی یک پزشک معتبر و دارای پروانه طباطت صادر شده است.

وی افزود: جنبه مهم دیگری که امضای دیجیتال برای ما فراهم می‌کند موضوع «انکارناپذیری» است. با توجه به فناوری‌های موجود، وقتی نسخه‌ای با امضای دیجیتال صادر می‌شود، این نسخه به صورت یکپارچه و غیرقابل انکار در سیستم ثبت می‌شود. به عبارت دیگر، پزشکی که نسخه‌ای با امضای دیجیتال صادر و در سیستم ثبت کرده نمی‌تواند ادعا کند که نسخه صادر شده نسخه او نبوده و فرد دیگری آن را صادر کرده است؛ لذا تمامی مسئولیت‌ها و تبعات قانونی ناشی از آن، بر عهده خود پزشک است.

مباشر جنت با اشاره به اهمیت حفظ محرمانگی داده‌ها یادآور شد: امضای دیجیتال با مکانیزم رمزنگاری خود، امنیت و حریم خصوصی اطلاعات را تضمین می‌کند. این کارکرد‌های اولیه امضای دیجیتال از سال ۹۹ تحت نظارت سازمان نظام پزشکی و با پیروی از قوانین و دستورالعمل‌های شورای عالی بیمه سلامت آغاز شد و در سال‌های اخیر به مرحله اجرایی رسیده است. در نهایت، باید توجه داشت که استفاده از مکانیزم و سازوکار امضای دیجیتال نه تنها مزایای فراوانی دارد بلکه می‌تواند از سوءاستفاده‌های احتمالی نیز جلوگیری کند. بنابراین، برای آنکه جامعه پزشکی بتواند به‌طور مؤثر از این فناوری بهره‌برداری کند، نیازمند همکاری نزدیک تمامی ارگان‌ها و ابلاغ الزامات قانونی هستیم.

وی بیان کرد: بزرگترین مزیت امضای دیجیتال برای پزشکان، به‌واقع در این نهفته است که دیگر هیچ‌کس نمی‌تواند به سادگی هویت آنها را جعل کند. این فناوری به‌گونه‌ای طراحی شده که مسیر هرگونه سوءاستفاده را مسدود می‌کند. تصور کنید، یکی از همکاران ما در اورژانس بیمارستان، در حین کار بر روی یک سیستم، وارد حساب کاربری خود می‌شود و پس از انجام کارهایش، فراموش می‌کند که از سیستم خارج شود. اینجا است که امکان سوءاستفاده فراهم می‌شود؛ چرا که ممکن است فردی با استفاده از نام کاربری و رمز عبور ضعیف، به اطلاعات حساسی دست یابد.

وی تصریح کرد: در واقع، اگر بهداشت امنیتی در نگهداری نام کاربری و رمز عبور رعایت نشود، این اطلاعات می‌تواند به راحتی لو رفته یا مورد هک قرار گیرد. تا چند ماه قبل، سامانه‌ها به ارسال کد‌های OTP (یکبار مصرف) هنگام ورود به حساب کاربری روی آورده بودند تا احراز هویت را تقویت کنند. اما حتی این کد‌ها نیز ممکن است به آسانی خوانده شوند و در دسترس دیگران قرار گیرند. با وجود اینکه من شخصاً با چنین مواردی مواجه نشده‌ام، اما این احتمال وجود دارد که یک پزشک یا ارائه‌دهنده خدمات، نام کاربری و رمز عبور خود را به اشتباه در اختیار کسی قرار دهد.

مدیر آی‌تی و فناوری اطلاعات سازمان نظام پزشکی یادآور شد: در دنیای امضای دیجیتال، داستان کمی متفاوت است. با داشتن توکن یا کارت هوشمند، یا حتی استفاده از گوشی هوشمند، خطرات مشابهی وجود دارد. اما نکته‌ای که باید در نظر داشت، ابعاد حقوقی و قضایی این موضوع است. هر فردی می‌تواند ادعا کند که اطلاعاتش مورد سوءاستفاده قرار گرفته یا دزدیده شده است. اما در مورد امضای دیجیتال، کلید خصوصی منحصر به فردی وجود دارد که تنها در اختیار خود فرد است؛ بنابراین اگر سوءاستفاده‌ای هم صورت گیرد، مسئولیت کامل آن بر عهده خود فرد خواهد بود.