کنشگر باش، نه تماشاچی! – خبرگزاری کوبار

پادکست سیگما؛

کنشگری

کنشگری، واژه‌ای است که اغلب مفاهیم گوناگونی از آن به ذهن متبادر می‌شود. ازجمله معانی معمولی که زیاد به گوش‌مان خورده، می‌تواند «واکنش نشان‌دادن»، «تاثیرگذاشتن» یا حتی «عکس‌العمل داشتن» و پاسخ به اتفاقی، امری، جریانی در جامعه و دنیای اطرافمان باشد. اما جالب است بدانید، داستان کمی فراتر از همین چند مفهوم به‌ظاهر ساده است.

کنشگری دانشجویی چیست؟
کنشگری دانشجویی به فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی دانشجویان در جهت اصلاحات، تغییرات و مطالبه‌گری گفته می‌شود. این فعالیت‌ها می‌تواند از طریق اعتراضات، بیانیه‌ها، تجمعات، کارزارهای اجتماعی، فعالیت‌های رسانه‌ای و گفتگوهای انتقادی در دانشگاه‌ها صورت گیرد. دانشجویان به دلیل جایگاه خاص خود در جامعه، از یک سو نیرویی جوان، پویا و جستجوگر حقیقت‌اند و از سوی دیگر، با قرار داشتن در محیط علمی، قدرت تحلیل و آگاهی بالایی دارند که آن‌ها را به عاملان بالقوه تغییر در جامعه تبدیل می‌کند. 

چرا کنشگری دانشجویی مهم است؟
کنشگری دانشجویی نقشی اساسی در پویایی و رشد جوامع دارد. از جنبش‌های دانشجویی دهه‌های گذشته تا امروز، دانشجویان همواره نیرویی مؤثر در تحولات سیاسی و اجتماعی بوده‌اند. اهمیت کنشگری دانشجویی را می‌توان در چند بُعد بررسی کرد:

پیشرو بودن در تغییرات اجتماعی:  بسیاری از اصلاحات و تحولات تاریخی، از محیط‌های دانشگاهی آغاز شده‌اند. دانشجویان با داشتن نگرشی انتقادی و روحیه‌ای آرمان‌خواهانه، مسیر تغییر را هموار می‌کنند.

دفاع از آزادی و عدالت: دانشجویان به عنوان یکی از گروه‌های مستقل در جامعه، می‌توانند بدون وابستگی به قدرت‌های سیاسی و اقتصادی، صدای اقشار مختلف جامعه باشند.

تقویت فرهنگ گفت‌وگو و آگاهی‌بخشی: کنشگری دانشجویی می‌تواند بستر مناسبی برای ترویج تفکر انتقادی، افزایش آگاهی عمومی و تمرین دموکراسی در محیط دانشگاه باشد.

چگونه کنشگری دانشجویی به انحراف کشیده می‌شود؟
با وجود تمام مزایای کنشگری دانشجویی، این جنبش‌ها در برخی مواقع دچار انحراف می‌شوند. دلایل این انحرافات را می‌توان در موارد زیر جستجو کرد:

ابزاری شدن توسط جریان‌های قدرت: برخی گروه‌های سیاسی و اقتصادی تلاش می‌کنند تا از جنبش‌های دانشجویی برای منافع خود سوءاستفاده کنند و جهت‌گیری آن‌ها را تغییر دهند.

هیجانی شدن و نداشتن برنامه مدون: گاهی جنبش‌های دانشجویی بر اساس احساسات زودگذر و بدون داشتن راهبرد مشخص شکل می‌گیرند که می‌تواند به بی‌نتیجه ماندن یا رادیکال شدن آن‌ها منجر شود.

افراط‌گرایی و دور شدن از هدف اصلی: در برخی موارد، به جای تمرکز بر مطالبات واقعی، جنبش‌های دانشجویی به سوی اقدامات افراطی یا خشونت‌آمیز کشیده می‌شوند که باعث کاهش مشروعیت و اثرگذاری آن‌ها می‌شود.

عدم همبستگی و چنددستگی: نبود وحدت در میان دانشجویان و اختلافات داخلی می‌تواند یک حرکت مؤثر را به بیراهه بکشاند. کنشگری دانشجویی به عنوان نیرویی پویا و تأثیرگذار، می‌تواند در مسیر اصلاحات اجتماعی و سیاسی نقشی اساسی ایفا کند. با این حال، حفظ استقلال، داشتن برنامه و پرهیز از افراط‌گرایی، از شروط لازم برای جلوگیری از انحراف این جنبش‌هاست. اگر کنشگری دانشجویی به‌درستی هدایت شود، می‌تواند بستری برای رشد آگاهی، عدالت‌خواهی و پیشرفت اجتماعی باشد.

معرفی مهمان این اپیزود

نیما شجاعی، دکتری جامعه‌شناسی سیاسی از دانشگاه علامه طباطبایی، محقق حوزه علوم اجتماعی و مدرس در دانشگاه که  به گفته خودش الان، چندسالی که بیشتر،  به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شخصی‌اش یعنی تاثیر علوم اجتماعی در زندگی روزمره، کسب و کارها و روابط بین فردی، مشغول است. از آثار شاخص وی، جدا از مقالات مختلفی که در مجله‌ها و فصلنامه‌های علمی معتبر داخلی و خارجی در حوزه  علوم انسانی و علوم اجتماعی منتشر کرده است، به ترجمه کتاب «تجسم اتوپیاهای واقعی» از نشر نی و کتاب «معمای استبداد و دموکراسی در ایران» از نشر طرح نو اشاره کرد. 

معرفی عوامل تولید

نویسنده و کارگردان: حانیه محبی‌زاده

اتاق فکر و مشاور: محمد وحیدی

تدوین صوت و مسترینگ: سعید وفادار

گرافیک: سید محمد حسن‌زاده علوی‌نژاد، علیرضا مهاجری

صدابردار: عارف نظری

تصویربردار: عرشیا قادری

عکس: عباس تاجیک‌یار

محتوای سوشال: نعیمه کرابی

تهیه‌کننده: یاسر نظیفی گیلوان

 

قطعات موسیقی به کار رفته

Roman-Unbreakable

Adele-Hometown Glory

Adi Goldstein-Light Me Up

 Philip G Anderson-Achievement

 

برای گوش‌دادن به اپیزود ششم «پادکست سیگما» به لینک زیر مراجعه کنید:

 

 

به سایر قسمت‌های پادکست سیگما گوش کنید:
قسمت اول | قسمت دوم | قسمت سوم | قسمت چهارم | قسمت پنجم