شربت زینک سولفات چیست و چه تاثیراتی برای کودکان و بزرگسالان دارد؟

شربت زینک سولفات ترکیبی محلول در آب بوده که از ماده معدنی روی به شکل سولفات در آن استفاده شده است. زینک در اشکال دیگری از جمله گلوکونات، سیترات و اکساید نیز در بازار وجود دارد. شربت زینک سولفات یکی از پرفروش‌ترین انواع مکمل روی است که روزانه افراد بسیاری از آن استفاده می‌کنند و برندهای معتبری دست به تولید آن زده‌اند. حال باید ببینیم که مزایای استفاده از شربت زینک سولفات برای کودکان چیست که تا این حد طرفدار دارد؟

شربت زینک سولفات چیست؟

زینک برای رشد و نمو و سلامت سلول‌های بدن مهم است و به‌طور گسترده در سراسر بدن؛ عمدتاً در گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، ماهیچه‌ها، استخوان، پوست، کلیه، کبد، پانکراس، شبکیه چشم و پروستات، پخش و ذخیره می‌شود.

اسامی تجاری زینک سولفات:

• شربت روی سولفات/ سولفات روی
• Zinc Sulfate Hi Health 30 ml Drops- دارو سلامت فارمد
• ZINC SULFATE ALHAVI 60ML
• Zinc RAMOPHARMIN 10mg/5ml – داروسازی راموفارمین
• Zinksaft (zink Saft) Apovital – سمر طب درمان
• ZINC SULFATE RAZAK 10MG/5ML 120 ML – داروسازی رازک
• ZINC SULFATE RAZAK 5MG/5ML 120 ML – رازک
• ZINC SULFATE RAMOPHARMIN 50 MG Capsule – داروسازی راموفارمین

فواید سولفات روی در بدن چیست؟

بخشی از مهم‌ترین فواید سولفات عبارتند از:

• درمان سوزش چشم در ترکیبات قطره چشم
• خواص ضدالتهابی
• ترمیم زخم و آکنه
• درمان بیماری‌های پوستی
• تقویت سیستم ایمنی
• کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن؛ مانند مشکلات حافظه

مزایای استفاده از شربت زینک سولفات برای کودکان

روی دومین ماده معدنی کمیاب (بعد از آهن) در بدن است که برای فعالیت بیش از 300 آنزیم که به متابولیسم، هضم، عملکرد عصب و بسیاری از فرایندهای دیگر کمک می‌کنند ضروری به شمار می‌آید. استفاده از زینک چه به صورت سولفات و چه در اشکال دیگر مزایای زیر را برای بدن به همراه دارد:

• تقویت سیستم ایمنی
• تسریع بهبود زخم‌ها
• کاهش خطر ابتلا به عفونت و بیماری‌های مرتبط با سن
• کمک به درمان آکنه
• کاهش التهاب
• محافظت از ساختار پوست

بر اساس برخی مطالعات شربت زینک سولفات در افزایش اشتها، افزایش وزن و افزایش قد کودکان به خصوص کودکانی که هنوز در سنین مدرسه قرار نگرفته‌اند، تاثیری مثبت دارد. به این منظور برای آگاهی از میزان دقیق مصرف بهتر است با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

پزشکان معمولا شربت زینک سولفات برای کودکان را برای درمان و جلوگیری از کمبود روی و افزایش اشتها و رشد کودک و بهبود ایمنی بدن تجویز می‌نمایند.

شربت زینک سولفات چه ویتامین هایی دارد؟ (آیا شربت زینک سولفات آهن هم دارد؟)

این شربت علاوه بر زینک دارای ویتامین است و هم دارد. ویتامین‌های موجود در شربت روی سولفات شامل موارد زیر است:

• ویتامین A
• ویتامین C
• ویتامین E

اهمیت زینک و جبران کمبود آن

همانطور که گفتیم زینک نقش مهمی در بدن ما دارد و بعد از آهن دومین عنصر حیاتی برای عملکرد طبیعی دستگاه‌های بدن به شمار می‌رود. یکی از مهم‌ترین تاثیرات زینک، تقویت رشد سالم به ویژه در اطفال است. زینک همچنین برای سلامتی پوست، عملکرد سیستم ایمنی و به طور کلی عملکرد جسمی بسیار ضروری است. این ماده معدنی در تطبیق دید در تاریکی، حس چشایی و بویایی نیز اهمیت بالایی دارد.

بیش از هفتاد آنزیم در بدن به زینک وابسته هستند تا نقش خود را در هضم غذا و سوخت و ساز انجام دهند و کودکانی که به مقدار کافی زینک مصرف نمی‌کنند، در معرض خطر رشد ناکافی قرار دارند.

یکی از مهم‌ترین علل کمبود روی در بدن، نقصان دریافت آن از طریق مواد غذایی است و این حالت به ویژه در کودکان، جوانان و کسانی که به مدت طولانی در رژیم غذایی یا پرهیز غذایی هستند دیده می‌شود. مواد غذایی مصرفی و آب، مهمترین منابع روی در طبیعت می‌باشند. پس بدغذایی کودک می‌تواند نقش عمده‌ای در این کمبود داشته باشد. همچنین اسهال کودکان به موجب دفع آب فراوان از بدن، موجب افت سطح زینک در بدن می‌شود. از دیگر علل کاهش این عنصر مهم در بدن اختلالات جذب روده‌ای است.

از جمله رایج‌ترین نشانه‌های کمبود زینک موارد زیر است:

• بی اشتهایی
• کندی رشد در اطفال
• کاهش وزن به دنبال بی‌اشتهایی
• ریزش مو (حتی کچلی)
• تاخیر در بهبود زخم‌ها
• ابتلای مکرر به سرماخوردگی و انواع عفونت‌ها

میزان نیاز روزانه به زینک در سنین و جنسیت‌های مختلف متفاوت است. اطفال ۰ تا ۶ ماه، روزانه به ۲ میلی‌گرم زینک نیاز دارند که این مقدار با شیر مادر تامین می‌گردد، اما بعد از ۶ ماه تا یک سالگی، نیاز کودکان به دریافت ۳ میلی‌گرم زینک افزایش پیدا می‌کند و این ۱ میلی‌گرمِ بیشتر می‌بایست از طریق رژیم غذایی و یا مکمل‌هایی همچون شربت زینک سولفات تامین شود.

عوارض شربت زینک سولفات برای کودکان و بزرگسالان چیست؟

عارضه شایع شربت زینک سولفات شامل موارد زیر است:

• درد شکمی
• استفراغ
• سردرد
• احساس خستگی
• مشکلات کلیوی، مخصوصاً در افرادی که سابقه قبلی دارند.
• کهیر
• تنگی نفس
• تورم صورت، لب، زبان و گلو
• ناراحتی معده
• مشکلات گوارشی

عوارض جانبی شربت زینک سولفات در بارداری و شیردهی

روی یک جزء طبیعی و لازم در شیر انسان است و در دوران بارداری برای رشد جنین موردنیاز است؛ بنابراین مادران ممکن است مکمل روی را در بارداری و دوران شیردهی مصرف کنند تا به میزان توصیه‌شده روزانه ۱۲ تا ۱۳ میلی‌گرم برسند. بهتر است در این مورد، مشاوره دارویی نیز دریافت کنید.

عوارض جانبی مصرف بیش از حد شربت زینک سولفات برای کودکان

به‌هیچ‌وجه بیشتر از دوز مصرفی مجاز برای کودکتان، شربت روی سولفات به او نخورانید. در غیر این صورت کودک با عوارضی مانند مسمومیت حاد، اسهال خونی و ناراحتی گوارشی مواجه می‌شود.

موارد احتیاط شربت زینک سولفات ۱۰ میلی‌ گرم

بیشترین حد احتیاط برای افرادی است که بیماری‌های کلیوی، کبدی، دیابت، بیماری خونی و آلرژیک دارند. این افراد باید قبال از مصرف مکمل زینک با پزشک مشورت کنند و بیشتر از منابع غذایی تأمین‌کننده روی استفاده کنند. همچنین، تمام دستورالعمل‌های روی برچسب و بسته دارو را دنبال کنید.

منع مصرف شربت زینک سولفات ۱۰

افرادی که با مشکلاتی مانند موارد زیر، دست‌وپنجه نرم می‌کنند، نباید مکمل روی سولفات را (مگر با صلاحدید پزشک) استفاده کنند:

• کمبود گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز (G6PD)
• مقدار زیادی اسید اگزالیک در ادرار
• اختلال متابولیسم آهن که باعث افزایش ذخیره آهن می‌شود.
• کم‌خونی داسی شکل
• سنگ کلیه اگزالات کلسیم
• کاهش عملکرد کلیه
• کم‌خونی ناشی از پیروات کیناز

تداخلات دارویی با شربت زینک سولفات

مهم‌تریم ماده غذایی که باید از مصرف آن با مکمل‌های حاوی زینک خودداری کنید، مواد غذایی سرشار از کلسیم و فسفر مانند لبنیات، لوبیا، عدس، کره بادام‌زمینی و کاکائو هستند. سایر موارد عبارت‌اند از:

• مکمل کلسیم یا فسفر
• آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین (حداقل ۲ ساعت فاصله زمانی را لحاظ کنید.)
• داروهای بدون نسخه
• داروهای گیاهی

اطلاعات دارویی زینک سولفات

در جدول زیر می‌توانید مشخصات بیشتر داروی زینک سولفات را مشاهده کنید:

اشکال دارویی زینک سولفات	عوارض جانبی	تداخلات دارویی
قرص، کرم، آمپول و قطره زینک برای نوزادان	احساس خستگی	مکمل کلسیم یا فسفر
شربت زینک سولفات شرکت البرز دارو	تنگی نفس	آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین (حداقل ۲ ساعت فاصله زمانی را لحاظ کنید.)
شربت زینک سولفات زی سل	مشکلات کلیوی، مخصوصاً در افرادی که سابقه قبلی دارند.	داروهای بدون نسخه
شربت زینک سولفات با طعم پرتقال و توت فرنگی	سردرد و استفراغ	داروهای گیاهی

نتیجه‌ گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

شربت زینک سولفات یک مکمل دارویی خوراکی، تزریقی یا موضعی برای همه سنین است که می‌تواند در کنار استفاده از منابع غذایی حاوی روی یا به‌طور جداگانه مصرف شود. بیشترین تأثیر زینک سولفات در جبران کمبود زینک در بدن است و باعث بازگرداندن دوباره شادابی مو، پوست، ناخن و سیستم ایمنی و دستگاه گوارش می‌شود؛ اما لازم است که به‌اندازه کافی، طبق سن هر شخص، مصرف شود تا عوارض جانبی به همراه نداشته باشد.