جواب سوالات حکم رشد

متقاضیان حکم رشد با پاسخگویی منطقی و مستدل به سوالات دادگاه و پزشکی قانونی، باید توانایی خود را در تمیز سود از زیان در امور مالی و خوب از بد در مسائل اجتماعی اثبات کنند تا اهلیت قانونی برای تصرف در اموال و حقوق خود را قبل از سن ۱۸ سالگی به دست آورند.

کسب اهلیت قانونی برای تصرف در امور مالی و حقوقی، یک گام مهم در مسیر استقلال فردی محسوب می شود. حکم رشد، به افراد زیر ۱۸ سال تمام شمسی این امکان را می دهد که با اثبات بلوغ فکری و توانایی تشخیص مصلحت خویش، پیش از موعد قانونی، زمام امور مالی خود را به دست بگیرند. فرآیند دریافت این حکم، مستلزم مواجهه با سوالات تخصصی و تحلیلی در دادگاه خانواده و پزشکی قانونی است که هدف آن ها سنجش دقیق ابعاد مختلف رشد فردی است. این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و تحلیلی، به متقاضیان کمک می کند تا با درک عمیق از ماهیت و اهداف پنهان پشت هر پرسش، آمادگی لازم را برای حضور مؤثر و ارائه پاسخ های مستدل در این جلسات کسب کنند. شناخت مفاهیم کلیدی حقوقی و توانایی استدلال منطقی، نه تنها شانس موفقیت در این فرآیند را افزایش می دهد، بلکه بینش حقوقی عمیق تری را برای فرد به ارمغان می آورد.

۱. حکم رشد چیست و چرا برای ما اهمیت دارد؟ (پایه و اساس قانونی)

در نظام حقوقی ایران، افراد به محض تولد از «اهلیت تمتع» برخوردار می شوند، به این معنا که می توانند مالک حق و مال باشند. با این حال، برای اعمال تصرفات حقوقی و مدیریت اموال خود، به «اهلیت استیفاء» نیاز دارند که در گرو رسیدن به سن قانونی رشد است. ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، اصل را بر این قرار داده است که افراد پس از رسیدن به ۱۸ سال تمام شمسی، رشید محسوب می شوند و اهلیت استیفاء دارند. اما قانون گذار راهی را برای افرادی که پیش از این سن به بلوغ فکری و عقلی برای مدیریت امور مالی رسیده اند، فراهم کرده است که با دریافت حکم رشد، بتوانند این اهلیت را زودتر کسب کنند.

۱.۱. تعریف حقوقی رشد: توانایی تشخیص سود از زیان

رشد در اصطلاح حقوقی، به معنای توانایی فرد در تشخیص صلاح از فساد و سود از زیان در امور مالی و غیرمالی خویش است. این بدان معناست که فرد باید قدرت تجزیه و تحلیل داشته باشد تا بتواند تصمیماتی اتخاذ کند که به نفع او باشد و از انجام معاملاتی که منجر به ضرر و زیان آشکار می شوند، پرهیز کند. این توانایی، صرفاً به معنای هوشمندی یا دانش تئوریک نیست، بلکه شامل قدرت کاربرد این دانش در موقعیت های عملی و واقعی زندگی است.

۱.۲. تفاوت اساسی بلوغ و رشد: سنین قانونی و اثرات هر یک

یکی از مفاهیم کلیدی که اغلب با رشد اشتباه گرفته می شود، «بلوغ» است. بلوغ، یک مفهوم شرعی و فقهی است که با رسیدن به سن معینی حاصل می شود (۹ سال تمام قمری برای دختران و ۱۵ سال تمام قمری برای پسران). پس از بلوغ، فرد از نظر شرعی مکلف به انجام فرایض دینی می شود. با این حال، بلوغ به تنهایی اهلیت کامل برای تصرف در امور مالی را به ارمغان نمی آورد و فرد همچنان تا رسیدن به سن رشد (۱۸ سال تمام شمسی) یا دریافت حکم رشد، «محجور» در امور مالی محسوب می شود. تفاوت اصلی در این است که بلوغ یک وضعیت جسمانی و شرعی است، در حالی که رشد یک وضعیت عقلی، فکری و حقوقی است که با قدرت تشخیص مصلحت مرتبط است.

۱.۳. اهلیت تمتع و اهلیت استیفاء: نقش رشد در کسب اهلیت استیفاء

همانطور که ذکر شد، «اهلیت تمتع» به معنای توانایی دارا شدن حق است و از لحظه تولد برای هر فرد وجود دارد. اما «اهلیت استیفاء» به معنای توانایی اعمال و اجرای حق است، یعنی فرد بتواند به طور مستقل در امور حقوقی و مالی خود تصرف کند. حکم رشد، ابزاری قانونی است که به فرد این اهلیت استیفاء را اعطا می کند تا قبل از ۱۸ سالگی، بتواند شخصاً به انعقاد قراردادها، خرید و فروش، دریافت و پرداخت وام، و سایر تصرفات مالی بپردازد. بدون حکم رشد، تصرفات مالی فرد محجور، باطل یا غیرنافذ تلقی می شود و نیازمند تأیید ولی یا قیم اوست.

۱.۴. دامنه اختیارات پس از دریافت حکم رشد: تصرف در اموال، ارث، دعاوی مالی و …

پس از دریافت حکم رشد، فرد می تواند در کلیه امور مالی خود به طور مستقل تصرف کند. این امور شامل مدیریت اموال به ارث رسیده، خرید و فروش، اجاره، رهن، انعقاد قراردادهای مالی، انجام دعاوی مربوط به اموال و حقوق مالی، دریافت وام و تسهیلات بانکی می شود. اما مهم است بدانیم که حکم رشد، در برخی امور تأثیری ندارد؛ به عنوان مثال، سن قانونی برای دریافت گواهینامه رانندگی یا اجازه ازدواج دختر بدون اذن ولی (در سنین زیر ۱۸ سال) همچنان پابرجاست و حکم رشد در این موارد، تغییری ایجاد نمی کند. همچنین در بحث حضانت و قیمومت، حکم رشد به خودی خود اختیاراتی را به فرد واگذار نمی کند.

۲. فرآیند گام به گام دریافت حکم رشد: آمادگی قبل از سوالات

دریافت حکم رشد یک فرآیند حقوقی مشخص دارد که متقاضی باید مراحل آن را به دقت طی کند. آمادگی برای این فرآیند، تنها به دانستن پاسخ سوالات محدود نمی شود، بلکه شامل شناخت مراحل قانونی و اداری نیز هست.

۲.۱. مراحل اداری: از دادخواست تا ارجاع به پزشکی قانونی

فرآیند درخواست حکم رشد با تنظیم و تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده آغاز می شود. پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پرونده به شعبه مربوطه ارجاع داده می شود. دادگاه پس از بررسی اولیه و احراز شرایط، معمولاً متقاضی را برای سنجش توانایی های عقلی و روانی به پزشکی قانونی معرفی می کند. در پزشکی قانونی، کارشناسان با انجام مصاحبه و گاهی آزمون های روان شناختی، میزان رشد فکری و توانایی تشخیص مصلحت فرد را ارزیابی و نظر کارشناسی خود را به دادگاه اعلام می کنند. در نهایت، دادگاه با در نظر گرفتن نظر پزشکی قانونی و همچنین با برگزاری جلسه حضوری و پرسیدن سوالاتی از متقاضی، در مورد صدور حکم رشد تصمیم گیری می کند.

۲.۲. نقش دادگاه خانواده و پزشکی قانونی در احراز رشد

دادگاه خانواده، مرجع اصلی رسیدگی به درخواست حکم رشد است. وظیفه قاضی در این مرحله، بررسی جامع شواهد و قرائن و ارزیابی نهایی صلاحیت متقاضی است. قاضی تلاش می کند تا از طریق سوالات و مشاهده رفتار و نحوه پاسخگویی فرد، به درک درستی از سطح رشد او برسد. پزشکی قانونی نیز به عنوان بازوی تخصصی دادگاه، نقش حیاتی در احراز رشد ایفا می کند. کارشناسان این نهاد با تکیه بر دانش روان پزشکی و روان شناسی، ابعاد مختلف رشد عقلی و فکری را بررسی کرده و نظر خود را به صورت کتبی به دادگاه ارائه می دهند. این نظرات معمولاً نقش تعیین کننده ای در تصمیم گیری قاضی دارند.

۲.۳. مدارک لازم و نحوه تنظیم دادخواست

برای تنظیم دادخواست حکم رشد، متقاضی نیاز به ارائه مدارک زیر دارد:

1. اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی.
2. کپی شناسنامه و کارت ملی ولی یا قیم (در صورت وجود).
3. فرم تکمیل شده دادخواست صدور حکم رشد.
4. رسید پرداخت هزینه دادرسی.
5. استشهادیه محلی (در برخی موارد، برای تأیید حسن رفتار و توانایی مدیریت امور توسط فرد از سوی همسایگان یا آشنایان).
6. سایر مدارک مرتبط که می توانند به اثبات رشد کمک کنند (مانند مدارک تحصیلی، سوابق شغلی پاره وقت، یا مدارکی دال بر مدیریت یک کسب وکار کوچک).

نمونه دادخواست صدور حکم رشد:

خواهان: خانم/آقا [نام و نام خانوادگی متقاضی] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره] و کد ملی [کد ملی]

خوانده:

1. دادستان عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]
2. [نام و نام خانوادگی ولی یا قیم (در صورت وجود)] فرزند [نام پدر ولی/قیم] به شماره شناسنامه [شماره] و کد ملی [کد ملی]

خواسته: تقاضای صدور حکم رشد

ریاست محترم دادگاه خانواده [شماره شعبه] شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

احتراما به استحضار می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی] متولد [تاریخ تولد دقیق]، به موجب مدارک سجلی پیوست، اگرچه به سن قانونی ۱۸ سال تمام شمسی نرسیده ام، لکن به فضل الهی و با توجه به تجربه زندگی، در حال حاضر از لحاظ رشد عقلی و فکری به مرحله ای رسیده ام که قادر به تشخیص صلاح از فساد و سود از زیان در امور مالی خود بوده و می توانم شخصاً در اموال و حقوق مالی خویش تصرفات لازم را اعمال نمایم. اینجانب توانایی مدیریت امور مالی و اتخاذ تصمیمات منطقی در زمینه اقتصاد خانواده و شخصی را دارا هستم. لذا با تقدیم این دادخواست، مستنداً به ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی، تقاضای صدور حکم رشد مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

[امضا و تاریخ]

۲.۴. طرفین دعوای حکم رشد چه کسانی هستند؟ (ولی، قیم، دادستان)

در دعوای حکم رشد، خواهان (متقاضی) کسی است که درخواست صدور حکم رشد را دارد. خوانده یا طرفین دعوا معمولاً شامل ولی قهری (پدر یا جد پدری) و در صورت عدم وجود ولی یا عدم صلاحیت او، قیم فرد و همچنین دادستان می شود. دادستان به عنوان حافظ حقوق عمومی و نظارت بر افراد محجور، یکی از طرفین اصلی این دعواست و وظیفه دارد تا از منافع و مصلحت فرد متقاضی حمایت کند. حضور ولی یا قیم نیز برای ارائه اطلاعات و اظهارنظر در مورد وضعیت متقاضی ضروری است.

۳. رمزگشایی از سوالات: قاضی و پزشک قانونی به دنبال چه هستند؟ (تحلیل اهداف)

متقاضیان باید بدانند که هدف از پرسیدن سوالات مختلف توسط قاضی یا کارشناس پزشکی قانونی، صرفاً دانستن پاسخ های از پیش تعیین شده نیست. بلکه هدف اصلی، سنجش توانایی های تحلیلی، استدلال منطقی و درک واقعی فرد از مفاهیم و موقعیت های زندگی است. سوالات به گونه ای طراحی می شوند که قدرت تمیز و تشخیص فرد را در ابعاد مختلف مالی، اجتماعی و اخلاقی به چالش بکشند.

۳.۱. هدف اصلی: احراز رشد مالی (قدرت تمیز سود از زیان در امور مالی)

مهم ترین هدف، اطمینان از این است که متقاضی توانایی تشخیص سود از زیان را در امور مالی دارد. این به معنای درک مفاهیم اقتصادی پایه، قدرت مدیریت پول، برنامه ریزی مالی و توانایی اتخاذ تصمیمات عاقلانه در مورد دارایی ها و تعهدات مالی است. سوالات مالی به دنبال آن هستند که نشان دهند فرد صرفاً یک حافظه قوی برای اعداد ندارد، بلکه می تواند پیامدهای مالی تصمیمات خود را درک کند.

۳.۲. هدف فرعی: احراز رشد اجتماعی و اخلاقی (قدرت تمیز خوب از بد در روابط و تصمیمات اجتماعی)

علاوه بر رشد مالی، رشد اجتماعی و اخلاقی نیز مورد توجه قرار می گیرد. این بعد از رشد شامل درک فرد از هنجارهای اجتماعی، قوانین مدنی، مسئولیت های شهروندی، و توانایی تصمیم گیری در موقعیت های پیچیده اخلاقی و اجتماعی است. قاضی و کارشناس پزشکی قانونی می خواهند مطمئن شوند که فرد علاوه بر توانایی مدیریت پول، می تواند در جامعه به درستی عمل کند و تصمیمات اخلاقی و مسئولانه اتخاذ نماید.

۳.۳. سنجش استقلال فکری، قدرت تجزیه و تحلیل و توانایی تصمیم گیری منطقی

در نهایت، تمامی سوالات به دنبال سنجش استقلال فکری متقاضی هستند. آیا فرد قادر است بدون تأثیرپذیری مفرط از دیگران، به صورت مستقل فکر کند؟ آیا می تواند مسائل را تجزیه و تحلیل کرده و راه حل های منطقی ارائه دهد؟ و آیا توانایی اتخاذ تصمیمات منطقی را در شرایط مختلف دارد؟ این سه مولفه، ستون های اصلی احراز رشد را تشکیل می دهند و پاسخ های متقاضی باید این توانایی ها را منعکس کند.

۴. دسته بندی سوالات احتمالی و راهنمای جامع پاسخگویی

سوالاتی که در جلسات مصاحبه حکم رشد مطرح می شوند، عمدتاً در سه دسته مالی، اجتماعی-اخلاقی و شخصی-انگیزشی قرار می گیرند. درک هدف هر دسته از سوالات و ارائه پاسخ های متفکرانه و مستدل، کلید موفقیت است.

۴.۱. سوالات مربوط به آگاهی های مالی و اقتصادی (رشد مالی)

این دسته از سوالات برای سنجش دانش عمومی اقتصادی، توانایی مدیریت پول، و درک مفاهیم سود و زیان طراحی شده اند.

• نمونه سوالات:

  • قیمت روز دلار، سکه، طلا چقدر است و نوسانات آن را چگونه تحلیل می کنید؟
  • تورم، رکود، رونق اقتصادی به چه معناست و چه تأثیری بر زندگی مردم دارد؟
  • انواع حساب های بانکی چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟
  • چک، سفته، بورس، سهام چیست؟ فرق چک و سفته؟
  • اگر مبلغ قابل توجهی پول (مثلاً ۱۰۰ میلیون تومان) به دست آورید، چگونه آن را مدیریت می کنید؟ (اولویت بندی، سرمایه گذاری، پس انداز)
  • برای خرید یک وسیله گران قیمت (مثلاً خودرو یا ملک) چه مراحلی را طی می کنید؟ (تحقیق، مقایسه، تصمیم گیری هوشمندانه)
  • تفاوت سرمایه و بدهی چیست؟
  • اگر کسی از شما قرض بخواهد و شما پول کافی نداشته باشید، چه تصمیمی می گیرید؟
  • آیا حاضرید برای کسب درآمد کارهای خدماتی یا کارگری انجام دهید؟ (اهمیت کار و تلاش).

• نکات راهنما برای پاسخ:

  پاسخ های شما باید نشان دهنده درک واقعی از مفاهیم و توانایی برنامه ریزی مالی واقع بینانه باشد. به جای حفظ کردن پاسخ ها، سعی کنید تحلیل و استدلال خود را بیان کنید. برای مثال، در مورد مدیریت ۱۰۰ میلیون تومان، مراحل تحقیق، مشورت با افراد متخصص، تنوع بخشیدن به سرمایه گذاری (مثلاً بخشی در بانک، بخشی در بازار سرمایه، و بخشی برای آموزش یا کسب وکار)، و همچنین تأمین نیازهای ضروری را توضیح دهید. پرهیز از پاسخ های سطحی یا خیالی مانند همه آن را برای خرید تفریحات خرج می کنم ضروری است. توانایی تحلیل شرایط بازار و درک ریسک های مالی، از جمله مواردی است که مورد سنجش قرار می گیرد.

۴.۲. سوالات مربوط به آگاهی های اجتماعی، مدنی و اخلاقی (رشد اجتماعی و اخلاقی)

این سوالات به منظور سنجش درک فرد از ارزش ها، هنجارها، قوانین جامعه، مسئولیت های شهروندی و توانایی تصمیم گیری در موقعیت های پیچیده اخلاقی مطرح می شوند.

• نمونه سوالات:

  • نام رئیس جمهور، رهبر، رئیس مجلس، و وظایف هر کدام چیست؟
  • پلیس + ۱۰ چه خدماتی ارائه می دهد و برای چه به آن مراجعه می کنیم؟
  • تاریخ دقیق تولد شما (روز، ماه، سال)؟
  • چرا می خواهید حکم رشد بگیرید؟ (ارائه دلیل منطقی و نیاز واقعی)
  • سناریوهای اخلاقی:
    • اگر فردی برای نجات جان همسر بیمار خود دارو بدزدد، آیا کار درستی کرده است؟ چرا؟
    • اگر دو نفر لب پرتگاه باشند و شما فقط بتوانید یکی را نجات دهید (مثلاً یکی دوست شما و دیگری فردی که شما او را دوست دارید)، کدام را انتخاب می کنید؟
    • زن و شوهری که از برج میلاد می پرند و یکی چتر باز می کند.
  • سناریوهای منطقی/تحلیلی:
    • اگر در خیابانی با تابلو ورود ممنوع، ۴۰۰۰ ماشین خلاف جهت حرکت می کنند، به رانندگان شک می کنید یا به تابلو؟
    • سناریوی ریل قطار با پنج کودک در یک مسیر و یک کودک در مسیر دیگر.
    • سوال در مورد انتخاب بین فرد باهوش در مجموعه کوچک یا فرد عادی در مجموعه بزرگ.
    • سوال در مورد انتخاب لباس با دوخت عالی/پارچه ضعیف یا برعکس.
    • سناریوی ماهی در قابلمه آب جوش.
    • سناریوی سبد سیب کرمو.
    • 91% از مبتلایان به سرطان ریه سیگاری هستند / 42% سیگاری ها مبتلا به سرطان ریه هستند. کدام جمله صحیح تر است؟
  • آیا دوستی از جنس مخالف دارید؟ هدف شما از این دوستی چیست؟

• نکات راهنما برای پاسخ:

  در این بخش، قدرت استدلال و تحلیل شما بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد. پاسخ شما به سوالات سناریویی باید نشان دهنده توانایی شما در درک پیچیدگی های اخلاقی و اجتماعی، سنجش عواقب تصمیمات، و دفاع منطقی از انتخاب خود باشد. حتی اگر پاسخ صحیح مطلقی وجود نداشته باشد، نحوه استدلال شما مورد توجه قرار می گیرد. به عنوان مثال، در سناریوی داروی دزدی، می توانید به اهمیت جان انسان و شرایط اضطراری اشاره کنید، اما در عین حال، به غلط بودن عمل دزدی نیز اذعان داشته باشید و راه حل های قانونی جایگزین را نیز مد نظر قرار دهید. صداقت در پاسخ به سوالات شخصی، احترام به ارزش های اجتماعی و پرهیز از قضاوت های عجولانه، از نکات کلیدی است. برای سوالات مرتبط با مسئولین کشوری یا خدمات عمومی، آگاهی عمومی و اطلاع از اخبار روز به شما کمک خواهد کرد.

۴.۳. سوالات شخصی و انگیزشی

این سوالات با هدف بررسی انگیزه واقعی، برنامه های آینده، و استقلال شخصیتی متقاضی مطرح می شوند.

• نمونه سوالات:

  • پس از دریافت حکم رشد، چه کارهایی خواهید کرد؟
  • با چه کسی زندگی خواهید کرد؟ (بررسی استقلال یا وابستگی)
  • اگر ارثی به شما برسد، با آن چه می کنید؟

• نکات راهنما برای پاسخ:

  در این بخش، قاضی یا کارشناس به دنبال این است که مطمئن شود شما نیاز واقعی به حکم رشد دارید و صرفاً تحت تأثیر دیگران یا برای اهداف غیرمنطقی این درخواست را مطرح نکرده اید. برنامه های شما باید واقع بینانه، مسئولانه و هدفمند باشند. به عنوان مثال، اگر قصد دارید با ارث خود کاری کنید، باید برنامه ای شفاف و منطقی برای آن داشته باشید؛ مثلاً قصد دارم بخشی از آن را برای ادامه تحصیل در رشته مورد علاقه ام سرمایه گذاری کنم و با مابقی، یک کسب وکار کوچک متناسب با توانایی هایم راه اندازی نمایم. نشان دادن استقلال فکری و هدفمندی، از نقاط قوت شما خواهد بود. اگر قصد دارید به زندگی با خانواده ادامه دهید، توضیح دهید که این انتخاب به معنای عدم استقلال شما در تصمیمات مالی نیست و همچنان مسئولیت امور خود را بر عهده خواهید گرفت.

۵. نکات کلیدی برای افزایش شانس موفقیت در مصاحبه

علاوه بر آمادگی برای پاسخ به سوالات، رعایت برخی نکات رفتاری و شخصیتی می تواند تأثیر بسزایی در نتیجه مصاحبه داشته باشد و به افزایش شانس موفقیت شما در احراز رشد کمک کند.

• ۵.۱. صداقت و اعتماد به نفس: پاسخ های خودجوش و مبتنی بر درک واقعی شما، بسیار باارزش تر از پاسخ های حفظ شده یا ساختگی هستند. اعتماد به نفس نشان می دهد که شما به توانایی های خود باور دارید.
• ۵.۲. منطق و استدلال: حتی در مواردی که پاسخ صحیح مطلقی وجود ندارد (مانند سناریوهای اخلاقی)، نحوه استدلال و دفاع منطقی از پاسخ خود، اهمیت فراوانی دارد. توانایی تشریح دلایل انتخاب یک راه حل، نشان دهنده بلوغ فکری است.
• ۵.۳. آگاهی از محیط پیرامون: مطالعه اخبار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی روز، نشان دهنده ارتباط شما با جامعه و درک مسائل جاری است. این آگاهی، به شما کمک می کند تا پاسخ های واقع بینانه تر و مستدل تری به سوالات مرتبط با جامعه و اقتصاد ارائه دهید.
• ۵.۴. پرهیز از عجله و هیجان: با آرامش به سوالات گوش دهید. مکثی کوتاه برای تفکر و سپس ارائه پاسخی سنجیده و کامل، بسیار مؤثرتر از عجله و پاسخ های سطحی است. کنترل هیجانات، نشانه پختگی است.
• ۵.۵. تمرین و شبیه سازی: قبل از حضور در جلسه، سناریوها و سوالات احتمالی را با خود یا با کمک یک فرد آگاه تمرین کنید. این کار به شما کمک می کند تا در زمان مواجهه با سوالات واقعی، آمادگی بیشتری داشته باشید و کمتر دچار استرس شوید.
• ۵.۶. هدف از حکم رشد: به وضوح و با دلایل منطقی بیان کنید که چرا به حکم رشد نیاز دارید و چه برنامه هایی برای استفاده مسئولانه از آن دارید. این هدف باید واقعی و ملموس باشد و نشان دهد که شما به ارزش و مسئولیت این حکم واقف هستید.

سوالات متداول

دعوای حکم رشد باید به طرفیت چه کسی مطرح شود؟

دعوای حکم رشد باید به طرفیت ولی قهری (پدر یا جد پدری) مطرح شود. در صورتی که فرد ولی قهری نداشته باشد یا ولی قهری او صلاحیت لازم را برای دفاع از حقوق متقاضی نداشته باشد، دعوا به طرفیت قیم و در نهایت به طرفیت دادستان عمومی و انقلاب مطرح می گردد. دادستان به عنوان ناظر بر حقوق افراد محجور، نقش حمایتی و نظارتی در این پرونده دارد.

برای گرفتن حکم رشد به کجا مراجعه کنیم؟

متقاضی یا نماینده قانونی او باید با در دست داشتن مدارک لازم، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست صدور حکم رشد را تنظیم و ثبت نماید. پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده صلاحیت دار ارسال خواهد شد.

با حکم رشد دقیقاً چه کارهایی می توان کرد و چه کارهایی نمی توان؟

با دریافت حکم رشد، فرد می تواند در کلیه امور مالی و حقوقی که نیاز به اهلیت استیفاء دارد، به طور مستقل تصرف کند. این امور شامل مدیریت و تصرف در اموال (خرید، فروش، اجاره)، دریافت و پرداخت ارث، شرکت در دعاوی مالی و انعقاد قراردادهای مالی می شود. اما این حکم در برخی از امور، مانند اخذ گواهینامه رانندگی (که سن قانونی مشخص دارد)، یا ازدواج دختر بدون اذن ولی (در سنین زیر ۱۸ سال قمری) و همچنین در مسائل مربوط به حضانت فرزندان، تأثیری ندارد و فرد همچنان ملزم به رعایت مقررات خاص آن موارد است. اساساً حکم رشد به فرد اختیار دخالت مستقل در امور غیرمالی را نمی دهد مگر اینکه این امور مستقیماً به مسائل مالی مرتبط باشند.

آیا ندانستن چند سوال باعث رد درخواست می شود؟

خیر، ندانستن پاسخ تعداد معدودی از سوالات، لزوماً به معنای رد درخواست نیست. مهم تر از پاسخ های از پیش تعیین شده، توانایی استدلال، منطق و قدرت تحلیل متقاضی است. قاضی و کارشناس پزشکی قانونی به دنبال سنجش کلیات رشد فکری و توانایی تشخیص مصلحت هستند، نه آزمون معلومات عمومی. اگر فرد در اکثر سوالات توانایی منطقی خود را نشان دهد و انگیزه واقعی و مسئولانه ای برای دریافت حکم رشد داشته باشد، احتمال موفقیت او بسیار زیاد خواهد بود.

آیا پاسخ های قاضی و پزشکی قانونی متفاوت است؟

بله، اگرچه هدف کلی هر دو (احراز رشد) مشترک است، اما رویکرد و نوع سوالات ممکن است کمی متفاوت باشد. قاضی بیشتر بر جنبه های قانونی، عملی و مسئولیت پذیری در امور مالی و اجتماعی تمرکز دارد و ممکن است سوالات حقوقی تر یا سناریوهای مبتنی بر روابط اجتماعی را مطرح کند. پزشکی قانونی با رویکرد روان پزشکی و روان شناسی، به سنجش توانایی های شناختی، قدرت تجزیه و تحلیل، و سلامت روان فرد می پردازد و ممکن است سوالات با هدف ارزیابی عمق تفکر و استدلال، یا سناریوهای پیچیده تر منطقی را مطرح کند. هر دو نظر برای قاضی مهم و مکمل یکدیگر هستند.

۶. نتیجه گیری

دریافت حکم رشد، نه تنها یک حق قانونی، بلکه یک مسئولیت بزرگ است. این حکم، به متقاضیان امکان می دهد تا پیش از سن قانونی ۱۸ سالگی، زمام امور مالی خود را به دست بگیرند و در مسیر استقلال قدم بردارند. فرآیند احراز رشد، یک آزمون جامع از بلوغ فکری، توانایی تحلیل و استدلال، و درک مسئولیت های مالی و اجتماعی است. آمادگی کامل برای این فرآیند، شامل شناخت دقیق اهداف سوالات قاضی و کارشناسان پزشکی قانونی، توانایی ارائه پاسخ های مستدل و منطقی، و همچنین نشان دادن صداقت، اعتماد به نفس و آگاهی از محیط پیرامون است. توصیه می شود در صورت نیاز به راهنمایی های بیشتر و تخصصی تر، از مشاوره حقوقی با وکلای متخصص در این زمینه بهره مند شوید تا با اطمینان خاطر بیشتری این مسیر را طی کنید. این آمادگی، نه تنها شانس موفقیت شما را افزایش می دهد، بلکه به شما کمک می کند تا پس از دریافت حکم رشد، به بهترین نحو از اختیارات و مسئولیت های جدید خود استفاده نمایید.