برای نخستین بار منتشر شد/ دست نوشته ی دکتر شریعتی درباره ی مخالفت حزب توده با ملی شدن نفت

به گزارش کوبار، دوران نوجوانی دکتر علی شریعتی هم زمان بود با نهضت ملی شدن صنعت نفت و برای او که به نوشته ی خود مبنای فکری اش «مذهبی» و جهت اجتماعی اش «ملی» بود، این جریان جاذبه داشت. کمااین که در این دست نوشته ها هم تاکید کرده که جریانی که با نهضت ملی مبارزه می کرد حزب توده بود. مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران به مناسبت سال روز ملی شدن صنعت نفت، دو برگه از این دست نوشته ها را (شماره پرونده 1844) منتشر به شرح زیر منتشر کرده است:

محیط خانوادگی من یک محیط «علمی – مذهبی» است و محیط اجتماعی ام، در آغاز شکوفایی فکری و تکوین شخصیت اعتقادی و اجتماعی ام، سال های پیرامون 1330 است که حدود هجده سال داشتم. بنابراین، می توان فکر کرد که از نظر اجتماعی چگونه باید می اندیشیدم و تحت تاثیر چه جهت و جریان فکری باید می بودم. مبنای فکری ام مذهب بود، در برابر ایدیولوژی های دیگر و در صدرش، مارکسیسم و ماتریالیسم که آن ایام، فکر غالب در میان روشن فکران جوان و دانشجویان سیاسی و دارای بینش اجتماعی به شمار می رفت.

و جهت اجتماعی ام، ملیت بود که در برابر افکار و جهت گیری های سیاسی و فکری رایج زمان قرار داشت و در راس همه، انترناسیونالیسم بود و بیش تر، گرایش تند و زشت سیاسی به سوی بلوک شرق و در واقع وابستگی به شوروی که آن ایام «ستاد فرماندهی انقلاب جهانی»! لقب یافته بود!

در آن ایام، نهضت ملی گرایی در شعار ملی شدن نفت در سراسر کشور و در واقع خلع ید از شرکت انگلیسی نفت در جنوب تجلی داشت و رهبری سیاسی آن را جبهه ملی که این شعار را اعلام می کرد، به دست گرفته بود و در راس آن شخص مرحوم دکتر مصدق

آن چه در این جا باید به عنوان خصوصیاتی از وضع خویش یادآوری کنم این است که:

اولا، نهضت ملی، با این که شعارش ملی شدن نفت بود و علیه انگلیس ها مبارزه داشت، ولی در داخل، صف قوی و مصممی که در برابر آن ایستاده بود و به شدت با آن مبارزه می کرد، حزب توده بود و طبیعتا، در آن ایام، ملی بودن به معنی ضد مارکسیست بودن و ضد توده ای بودن تلقی می شد و در واقع بیش تر کوشش و مبارزه ی اجتماعی مردم و بالاخص گروه های تحصیل کرده و جوان که به نهضت ملی معتقد بودند، صرف درگیری با این حزب می شد که هم از نظر فلسفی و اعتقادی به شدت با فکر ناسیونالیسم مخالف بود و برخلاف امروز که مارکسیسم، اصالت نهضت های ملی را ناچار پذیرفته است، هرگونه جنبش ملی – یعنی غیرطبقاتی – را غیراصیل، انحرافی، ارتجاعی و حتی وابسته به سرمایه داری جهانی می شمرد، و هم این حزب مارکسیستیِ پیرو شوروی، با شعار ملی شدن نفت در سراسر کشور به شدت و تعصبی رسوا مخالفت می کرد! در نتیجه، یک روشن فکر ناسیونالیست، هم در جبهه ی سیاسی و هم فلسفی با آن مواجه بود.

25957

برای نخستین بار منتشر شد/ دست نوشته ی دکتر شریعتی درباره ی مخالفت حزب توده با ملی شدن نفت