این دو نفر، پیامبران شکست‌خورده صداوسیما در بیروت‌اند

این روز‌ها در میانه جنگِ لبنان، حضور گروهی از مستندسازان ایرانی (که لیدر پشت‌پرده آن‌ها کسی نیست جز وحید یامین‌پور)، توجهات را به خودشان جلب کرده است.

روزنامه جام جم، بازوی مطبوعاتی صداوسیما در مطلبی با عنوان «طهران – بیروت» با یک کوله‌پشتی» به تعریف و تمجید از این مستند پرداخته است و در ستایش آن این گونه نوشته است: داستان مجموعه مستند‌های طهران ــ بیروت کاملا به‌روز است. تلاش کردیم با این فرم از روایت، بتوانیم هر اتفاقی که می‌افتد را به‌روز بیان کنیم. مثلا در یکی از قسمت‌ها، بمباران گسترده‌ای که صورت گرفته بود و اسرائیل ادعا داشت که انبار مهمات بوده را نشان دادیم. این بخش بعد از پخش، بازتاب زیادی در فضای مجازی داشت و با استقبال کاربران همراه شده است.

در حالی روزنامه جام جم از بازخورد مثبت این مستند در بین کاربران شبکه‌های اجتماعی خبر داده است که بسیاری از مخاطبان فضای مجازی نقاط ضعف بسیاری را برای این مستند برشمردند و نبود انسجام موضوعی که در ایده پخش زنده از خاک لبنان مفقود شده است را از بزرگترین چالش‌های این مستند روایتی دانسته‌اند.

این روزنامه، اما بر خلاف نظر بخش بسیاری از مخاطبان در ادامه تمجید از این مستند به نقل از کارگردان این مستند نوشته است: در گفت‌وگویی که با آقای یامین‌پور داشتیم، سراغ این روایت رفتیم که در سال ۲۰۰۳ به لبنان آمده بود و با سیدحسن نصرا… در قالب یک جمعی، دیدار داشت.

همزمان با رونمایی از ردپای یامین پور در این مستند برخی از فعالان فرهنگی و مستندساز با انتقاد تلویحی از شیوه پرداخت موضوع در این مستند، «طهران – بیروت» فاقد توانایی در جذب مخاطب دانسته‌اند که خلا عدم انتقال پیام به مخاطبان در آن مشهود هست و کارگردان به جای تمرکز بر نمایش فضای فعلی حاکم بر لبنان به صورت زنده (بخش عمده این مستند در ماشین می‌گذرد) می‌توانست روایتگری بهتری از عمق فاجعه‌ای که در لبنان رخ داده است باشد.

ارگان مطبوعاتی صداوسیما، اما در دفاع از ساخت این مستند، «طهران – بیروت» را الگوی موفق جنگ رسانه‌ای توصیف کرده و می‌نویسد: خیلی وقت‌ها اقداماتی که در میدان انجام می‌دهیم، باعث می‌شود رسانه‌های بزرگ جهان نتوانند از کنار آن به‌راحتی گذر کنند. نمونه آن همین مستند است که تاثیرگذار بود.

محمدرضا، دانشجوی رشته مستندسازی است و در نقد دفاع روزنامه جام جم در قالب یک رشته توئیت کوتاه شرح داده است: در این مستند سعی شده بود از عنصر پخش زنده برای جذب مخاطب استفاده شود تا با اتکا به پوشش لحظه به لحظه شرایط جنگی بیننده درگیر فضای موجود در لبنان شود، اما متاسفانه عوامل این مستند نتوانستند موفق عمل کنند و برنامه از ریتم روایتگری به پخش اخبار با چند خبرنگار تبدیل شده است!

کارگردان این مستند در پاسخ تلویحی محمدرضا با بیان محدودیت‌ها در زمان ضبط این مستند گفت: برای تولید یک مستند کوتاه که روزانه تولید شده و به پخش می‌رسد، یک تیم چند‌نفره نیاز است، اما در طهران-بیروت، دونفره کار را جلو برده‌ایم و تجهیزات‌مان در قد‌و‌قواره یک کوله‌پشتی بود. ما وسط میدان یک جنگ هستیم که محدودیت‌های بسیاری در آن وجود دارد. چالش‌های پشت صحنه بسیاری داشتیم. این به‌دلیل محدودیت‌های شرایط جنگی است، اما تمام تلاش ما تولید یک کار باکیفیت بود.

در ادامه چند نمونه از واکنش کاربران به پخش این مستند را بخوانید:

اکانت کاربری «بلند پرواز» توئیت زد: شبکه ۳ مستند طهران بیروت و پخش کرده که برخلاف اسمش نتوانست خوراک رسانه‌ای قابل توجهی برای مخاطب ایجاد کند.

زهرا هم که در دانشگاه سوره کارگردانی خوانده است می‌گوید: یامین‌پور یه مستند ساخته طهران تا بیروت میگه این قسمت بیروت چند مرکز تفریحی چند طبقه و بزرگ هست بعد میخنده! یعنی چی واقعا.

حسین، اما نوک پیکان انتقاد خود را به روی کارگردان مستند گرفته است و گفت: میشه لطف کنین و توضیح بدین پخش زنده رویداد‌های لبنان در یک مستند چه فرقی با اخبار لحظه به لحظه کوبار داره؟

پایان بخش نظر کاربران توئیت ملیکاست که ضعف شدید در مدل روایتگری از آنچه این روز‌ها در لبنان رخ می‌دهد و اتکا به تحلیل افرادی، چون یامین پور که همواره به خاطر تندروی‌ها و نظرات جنجالی خود خبرساز بوده بیننده را در یک سردرگمی عمیق فرو برده و جز شکست مطلق در جذب مخاطب خروجی دیگری ندارد.