اولین گل های رز دنیا چه رنگی بودند؟

غزال زیاری: نتایج تحلیل های ژنتیکی بر روی گل های رز حکایت از آن دارد که اجداد گل رز نه به رنگ قرمز بوده نه سفید و نه حتی صورتی؛ بلکه به رنگ زرد بوده است. این موضوع احتمالا در آن زمان برای شاعرانی که در جستجوی قافیه های عاشقانه بودند مشکل ساز بوده است.

در این تحقیق توصیفی به بررسی اجدادی گل رز پرداخته شده و موارد متعددی ازجمله رنگ و تعداد گلبرگ های آن مورد بررسی قرار گرفته است. محققانی که بر روی این تحقیق کار می کردند امیدوارند که این اطلاعات در آینده کار پرورش دهندگان رز را برای ترکیب ویژگی های مدنظرشان آسان تر کند و این تحقیق برای اولویت بندی پروژه های حفاظتی نیز مفید خواهد بود.

کاهش تنوع گیاهی در گذر زمان

بسیاری از گونه های گیاهی روزگاری تنوع به مراتب بیشتری داشتند اما به دلیل تولید بیشتر محصولاتی که انسان ها به آن نیاز داشتند و یا قرار داشتن در مکان و زمان مناسب فقط تعداد معدودی از آن ها برای کشاورزی انتخاب شدند.

کشاورزی صنعتی هم این تنوع را به طرز قابل توجهی کاهش داده که گرچه ازیک طرف باعث افزایش بهره وری می شود؛ اما از سوی دیگر این گیاهان را در برابر بیماری ها و تغییرات اقلیمی آسیب پذیرتر می کند.

این وضعیت برای گیاهانی مثل گل رز نیز صادق است. همان طور که در کشاورزی مواد غذایی پیدا کردن تنوع باقی مانده در طبیعت برای اصلاح نژاد مفید است این موضوع برای گل رز هم صدق می کند. به همین خاطر شناسایی روابط درخت تبارشناسی رزها این فرایند را سریع تر و مؤثرتر خواهد کرد.

تبارشناسی گل رز

حالا و در پی تلاش های فراوان برای بررسی ژنوم گل های رز اطلاعات جدیدی از تاریخچه آن ها به دست آمده است؛ جنس Rosa شامل حداقل ۱۴۰ گونه است و حدود ۳۵ هزار رقم (کشت پذیر) از آن ها وجود دارد. شاید بیشتر افرادی که گل ها را می شناسند رزها را بر اساس رنگ یا بو شناسایی کنند اما پرورش دهندگان و گیاه شناسان ویژگی های دیگری را نیز مدنظر قرار می دهند. از آنجا که گل رز ۳۰ درصد از بازار جهانی گل های بریده شده را تشکیل می دهد سرمایه گذاری های قابل توجهی نیز در این زمینه وجود دارد.

در این راستا تیمی به رهبری پروفسور چائو یو از دانشگاه جنگلداری پکن نمونه هایی از ۸۰ گونه وحشی چینی رز جمع آوری کرده و ژنوم کامل گل Rosa persica (که یک گونه کویری است) را ارائه داده اند که برخلاف نسخه های قبلی از نظر ژنتیکی هیچ گونه خللی ندارد.

این پژوهش این امکان را برای محققان فراهم کرده تا منشأ گیاه شناسی روابط تبار شناختی و تاریخ تکاملی رز را کشف کنند و در ادامه نقشه ای برای پرورش آینده این گل ها فراهم نمایند.

این محققان معتقدند که توانسته اند ویژگی های اجدادی گل رز که همه رزهای امروزی از آن منشأ گرفته اند را شناسایی کنند. اگر ادعای آن ها صحت داشته باشد اجداد گل های رز زرد و بدون لکه های گلبرگ بودند؛ گرچه احتمالاً این گل ها در چین رشد می کردند.

به احتمال زیاد این گل ها ساختار ساده ای داشتند و ویژگی هایی ازجمله گلبرگ های دو ردیفه شاید نتیجه جهش های نادری بوده باشند که توسط انسان ها انتخاب و پرورش داده شده اند.

برگچه های بوته های رز احتمالاً به شکل هفت تایی بوده است. گل های سفید احتمالاً از اولین تغییرات رنگ گل های رز بوده اند و رزهای قرمز و صورتی بعدها به واسطه سلیقه انسان ها رواج یافته اند.

رزها گیاهانی با قدمت بسیار زیاد هستند و عمر آن ها در باغ تنها یک لحظه کوتاه در مقیاس زمانی است. نویسندگان این پژوهش تفاوت های میان گونه Banksianae (رزی با گل های سفید و زرد) و دیگر گونه های رز را به تغییرات جغرافیایی چین نسبت می دهند که در نتیجه شکل گیری دوباره کوه های هیمالیا و در حدود ۲۳ میلیون سال پیش اتفاق افتاده است. این تغییرات موجب کاهش بارندگی و دمای زمین شده و در نتیجه دامنه پراکندگی و جمعیت رزها کاهش یافت؛ اما گونه Banksianae حدود ۲۰۰ هزار سال پیش دوباره بازیابی شد.

محققان همچنین معتقدند که در گذشته تنوع بیشتری از رایحه های گل رز وجود داشته؛ اما این تنوع به دلیل تمرکز پرورش دهندگان بر روی مقاومت در برابر بیماری ها و طول عمر بیشتر گل ها در گلدان کاهش یافته است.

خیلی ها گل های رز زرد را سمبل مفاهیمی مثل حسادت و خیانت می دانند؛ هر چند که مدت هاست گل فروش ها تلاش می کنند تا این ارتباط منفی را از بین ببرند؛ چرا که بحث گل با خیانت در تضاد است؛ مگر آنکه گل های زرد رز به موفقیت نسل های نوین ترشان حسادت کنند.

این تحقیق نشان می دهد که ویژگی های بسیار زیادی از رزها در طبیعت باقی مانده که پرورش دهندگان ممکن است بخواهند آن ها را دوباره احیا کنند.

منبع: iflscience

227227